Co czeka w 2024 roku przedsiębiorców wprowadzających opakowania z tworzyw sztucznych na rynek?

Nowe obowiązki rodzą wśród przedsiębiorców wiele pytań natury organizacyjnej i finansowej. Wdrożenie nowych przepisów do działalności przedsiębiorstw w przypadku wielu podmiotów wiąże się z szeregiem trudności i wątpliwości, tym większych, że implementacja następuje poprzez nowelizację kilku ustaw i wprowadzenie nowych rozporządzeń, a nowe obowiązki trzeba zacząć stosować w różnych terminach.

OPŁATA OD UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO

Na dzień dzisiejszy wiadomo, że pojawią się trzy nowe opłaty. Pierwszą jest opłata od użytkownika końcowego, którą w drodze rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska muszą pobierać przedsiębiorcy prowadzących jednostki handlu detalicznego, hurtowego lub jednostki gastronomiczne. Dotyczy tych, którzy wydają użytkownikom końcowym produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku 6 do ustawy, będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te opakowania.

Opłata będzie pobierana również przez przedsiębiorców pakujących i oferujących za pomocą urządzenia vendingowego (w tym umieszczonego także w miejscach innych niż ww. jednostki handlu) napoje lub żywność w wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami. Wprowadzenie opłaty ma na celu skuteczne zmniejszenie stosowania opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, z uwzględnieniem społecznie akceptowalnego poziomu tej stawki.

Stawki zaproponowane w projekcie rozporządzenia wynoszą:

0,20 zł za sztukę – w przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;
0,25 zł za sztukę – w przypadku pojemników na żywność, w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowanych w celu umieszczania w nich żywności.

Przedsiębiorca prowadzący więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub gastronomicznego zobowiązany jest prowadzi ewidencję oddzielnie dla każdej jednostki.

OPŁATA COROCZNA

Drugą opłatą jest opłata tzw. coroczna ponoszona przez przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 9 do ustawy. Celem opłaty jest pokrycie kosztów związanych z szeroko pojętym gospodarowaniem odpadami (z uwzględnieniem publicznych systemów zbierania odpadów) powstałymi z produktów tego samego rodzaju jak te, które zostały wprowadzone do obrotu.

Stawki opłaty rocznej zaproponowane w projekcie rozporządzenia wynoszą:

0,10 zł za 1 kg: pojemników na żywność, paczek i owijek wykonanych z elastycznych materiałów zawierających żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki, pojemników na napoje o pojemności do trzech litrów, kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek, lekkich toreb na zakupy z tworzywa sztucznego,
0,01 zł za sztukę wyrobów tytoniowych z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtrów zawierających tworzywa sztuczne,
0,01 zł za sztukę: chusteczek nawilżanych, balonów, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego.

Dodatkowo od lipca 2024 roku pojawi się obowiązek zapewnienia przez przedsiębiorcę dostępności opakowań alternatywnych.

Należy zaznaczyć, że nadal mamy do czynienia z projektami rozporządzeń i stawki opłat mogą zmienić się w toku prac legislacyjnych.

OPŁATY NA KAMPANIE

Zostały także określone już bezpośrednio w Ustawie opłaty na publiczne kampanie edukacyjne, które wynoszą:
0,05 zł za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu wymienionego w pkt 8 załącznika nr 10 do ustawy (lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego),
0,01 zł za 10 sztuk wprowadzonych do obrotu produktów wymienionych w pkt 5 załącznika nr 10 do ustawy (wyroby tytoniowe – dla wyrobów tytoniowych jedną formą realizacji obowiązku jest wniesienie opłaty na rachunek urzędu marszałkowskiego),
0,01 zł za sztukę wprowadzonych do obrotu produktów wymienionych w pkt 6, 7 i 9 załącznika nr 10 do ustawy (chusteczki nawilżane, balony, podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów).

Od 2025 roku przedsiębiorcy zobowiązani będą także do zapewnienia poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych sięgajacego 77% w odniesieniu do butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów, a od roku 2029 – poziomu wynoszącego 90%.

Obowiązek rejestracji w BDO
Zgodnie z nowelizacją, do rejestracji w BDO (Bazie danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami) zostali zobowiązani przedsiębiorcy, którzy między innymi:

- prowadzą jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której żywność i napoje są pakowane w opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub oferowane są te opakowania;
- pakują i oferują za pomocą urządzenia vendingowego napoje lub żywność w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (niezależnie od lokalizacji takiego urządzenia);
- wprowadzają do obrotu określone produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Zagraniczni przedsiębiorcy mogą wyznaczyć autoryzowanego przedstawiciela i powierzyć mu wykonywanie obowiązków nałożonych nowelizacją (w tym związane z rejestracją w BDO).

Opisane obowiązki związane z opłatami, to tylko niewielka część nowych przepisów dotyczących gospodarki tworzywami sztucznymi jednorazowego użytku. Wśród przedsiębiorców pojawia się szereg pytań i niejasności związanych z implementacją przepisów do bieżącej działalności, w szczególności w kontekście: BDO, prowadzenia ewidencji, składania sprawozdawczości czy finansowania kampanii edukacyjnych, jak np.:

- Co z wpisem do BDO? Czy powinienem zmienić lub uzyskać wpis?
- Jak prowadzić ewidencję dla poszczególnych typów produktów? Czy istnieją określone wzory ewidencji? Czy ewidencje dla różnych typów produktów różnią się między sobą?
- Czy nowe opłaty zwiększają podstawę opodatkowania VAT? Jak należy je rozliczać księgowo?
- Co ze sprawozdawczością? Za jaki okres należy złożyć pierwsze sprawozdanie?
- Jak należy rozliczać publiczne kampanie edukacyjne? Jakie rozwiązania są najkorzystniejsze dla przedsiębiorcy?
 

  Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej  

  https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010630639/U/D20010639Lj.pdf  

źródła: sejm.gov.pl; deloitte.com; crido.pl